Eén van de grootste uitdagingen voor meerdaagse trektochten, is het meenemen van voedsel. Voor twee of drie dagen is voor de meeste mensen nog hanteerbaar. Maar eens je voor meer dan 5 dagen voedsel moet meenemen, vraagt dit toch heel wat meer planning en inzicht in het samenstellen van evenwichtige voedselpakketten met de juiste hoeveelheid calorieën.
Wie bij Drakkar een kanotocht boekt, kan kiezen tussen begeleide reizen of individuele kanotochten. Bij de individuele kanotochten kan je kiezen uit formules met of zonder voedselpakket. De begeleide reizen zijn sowieso inclusief voeding. Drakkar zorgt dan voor een uitgebalanceerd voedselpakket. Voor vegetariërs is een aangepast voedselpakket voorzien. Halverwege je tocht wordt je herbevoorraad.
Deelnemers die echter geopteerd hebben voor een formule zonder voedselpakket, zullen wel zelf voor hun voeding onderweg moeten zorgen. Herbevoorraden onderweg is er niet bij. Je zal dus voor meerdere dagen voeding moeten voorzien. Dit artikel helpt je alvast op weg om zelf een goed gepland en gevarieerd voedselpakket samen te stellen.
Meer gewicht is meer energieverbruik: de vicieuse cirkel
Wanneer je een trektocht maakt met de rugzak en je moet voor meerdere dagen voedsel meenemen, dan heb je altijd een probleem. Hoe zwaarder je rugzak wordt, hoe meer energie je verbruikt en hoe meer voedsel je nodig hebt. In dat geval is het een oplossing om lichtere rantsoenen mee te nemen en waar mogelijk aan te vullen door van het land te leven. Voor de meeste mensen is het meenemen van voedsel en water voor 4 dagen het maximum dat haalbaar is voor wie met een rugzak trekt.
Bij een kanotocht stelt dat probleem zich veel minder. Je kano beschikt immers over voldoende ruimte om voldoende voeding mee te nemen. Maar voldoende voedsel kunnen meenemen staat niet meteen synoniem voor het meenemen van overvloedige hoeveelheden groenten, vlees en fruit. Die zijn zonder koeling immers slechts beperkt houdbaar. Je zal ook bij een kanotocht je voeding voldoende moeten plannen.
Militaire rantsoenen of niet?
Van militaire rantsoenen uit een legerdump ga je zeker kunnen overleven. Ze zijn immers samengesteld opdat militairen er weken kunnen op overleven onder zware omstandigheden. Deze pakketten zijn echter niet vers. Hoe zit het met de houdbaarheidsdatum? In sommige outdoorwinkels kan je ze wel vers kopen. Deze pakketten zijn leuk om ze eens gedurende een paar dagen uit te proberen. Je moet je echter afvragen of je er tien dagen wil van eten. Het is immers vakantie en dan mag het ook wel lekker eten zijn. Bovendien is een warme maaltijd een ideale gelegenheid om te bekomen van de inspanningen van de afgelopen dag. Op een koudere en natte dag geeft het je ook een comfortgevoel. Vandaar dat een warme maaltijd toch wel iets kwalitatiever mag zijn dan hetgeen in een militair rantsoen terug te vinden is.
Stel je eigen voedselpakketten samen
Wanneer ik een kanotrektocht onderneem, dan zorg ik voor voldoende vers vlees, verse groenten en fruit voor de eerste dagen. Ik hou daarbij rekening met de houdbaarheid. Meestal zit dat wel goed voor een drietal dagen. Een trucje om vlees toch wel enige koeling te verschaffen is om dit in de een natte handdoek te wikkelen en deze zoveel mogelijk in de schaduw te houden. Het is geen koelkast, maar het helpt toch wel om je vlees een paar dagen langer te kunnen bewaren.
Voor de andere dagen zit er niets anders op dan om over te stappen op voorverpakt voedsel. Hiervoor baseer ik me op een techniek van de Britse elitetroepen, de befaamde SAS. Zij hanteren een systeem van voedselpakketten, de zogenaamde ‘bricks’. Daarbij maken ze een onderscheid tussen een Brick A, B en C, die elk ongeveer 1500 calorieën bevatten. Je hoeft je natuurlijk niet heel strikt aan een militair regime te houden en je kan de verschillende ‘bricks’ zelf samenstellen met dingen die jij, je partner en je kinderen lekker vinden.
Brick A
Een Brick A is een lichtgewicht rantsoen. Het kan gegeten worden met een minimum aan voorbereiding en in principe is het niet nodig om te koken.
Een voorbeeld van wat zo’n brick A kan bevatten: kaas, koekjes, chocolade en Mars of aanverwanten, noten- en rozijnenmengeling, graan- en fruitbars (type Grany), gedroogd fruit, tabletten of poeder voor het maken van isotone dranken, gedroogde worst of voorverpakte worst (type Biffy), brood met lange houdbaarheid (type Duits zuurdesembrood). Wil je liever regelmatig vers brood, dan kan je enkele pakken broodmix meenemen en onderweg zelf een aantal keer brood bakken.
Dit zijn slechts enkele voorbeelden van voedsel dat je in een lichtgewicht A-rantsoen kan stoppen voor een middagmaaltijd.
Brick B
Het B-rantsoen is een aanvulling op het A-rantsoen en vormt de (warme) hoofdmaaltijd van de dag. Voor het klaarmaken van deze rantsoenen moet je dus koken. Ze vragen meer tijd om ze klaar te maken. Deze zijn dus ideaal aan het einde van je dag. Je hebt tijd om ze klaar te maken en het geeft heel wat voldoening om een warme maaltijd te kunnen eten na de inspanningen van de afgelopen dag.
Het soort voedsel dat ik typisch in deze rantsoenen stop zijn ondermeer volledig klaargemaakte maaltijden, gevriesdroogde eenpansgerechten, blikjes tonijn of sardines, puddings, energierepen, soep in blik of gedroogd, thee, melk(poeder), suiker, bouillonblokjes, …
Dit is slechts een voorbeeld. Vul aan naar eigen inzicht. Wees creatief en neem die maaltijden mee die je lekker vindt.
Brick C
In brick C zitten de kleine genoegens die het leven op culinair vlak wat aangenaam maken. Ondanks dat het een luxueuze aanvulling is, zouden deze bricks ook zowat 1500 calorieën moeten bevatten.
Op lange trips zorgen deze rantsoenen voor een welkome aanvulling op je dieet. Typische soorten voedsel die ik in een brick C stop, zijn: rijst, pasta, pakjes kant-en-klare aardappelpuree, blikjes ravioli, vol-au-vent of andere vleesgerechten in blik, kruiden, gedroogde uien en look, mix voor pannenkoeken, mix voor brood, extra energierepen, koekjes, warme chocolade, zoetigheden en smeerseltjes voor op de boterham.
Deze rantsoenen zorgen dat je op een aangename manier weer snel recupereert na een vermoeiende dag.
Je ‘bricks’ samenstellen en verpakken
Nu je je rantsoenen in drie types hebt onderverdeeld, kan je beslissen hoe je ze gaat samenstellen en ze gaat aanpassen aan het type activiteit. Voor een 3-daagse rugzaktocht waarbij je het grootste deel van de dag onderweg bent, zou ik gaan voor drie A-bricks en één B-brick. Op een zevendaagse trektocht heb je iets substantiëler nodig en zou je kunnen opteren voor zeven A’s, drie B’s en één C.
Maar bij een kanotocht hoef je niet heel erg te letten op volume en gewicht. Je kan van elke maaltijd een feest maken en je zou voor een tiendaagse kanotocht perfect kunnen gaan voor 10 A’s, B’s en C’s. Waarschijnlijk ga je teveel meenemen en voedsel over hebben, maar al doende leert men. Noteer wat je te weinig had en wat je teveel had. Na enkele keren dergelijke tochten te hebben gemaakt, weet je precies wat voor jou werkt en stel je zonder problemen een optimaal pakket samen voor je volgende kanotocht.
Het mooie van dit systeem is dat jij kiest wat je lekker vindt en wat je meeneemt. De mogelijke combinaties zijn eindeloos. En de meeste dingen om deze pakketten samen te stellen vind je in de schappen van je lokale supermarkt. Natuurlijk moet je de rantsoenen aanpassen aan het soort activiteit en de tijd van het jaar.
In de winter of in koude streken en bergachtige omgevingen is het grootste probleem om warm te blijven. Je voedselpakketten moeten hieraan aangepast worden en meer vet en calorierijk voedsel bevatten zoals rijst, pasta, energierepen en suikerrijke voeding. Zorg ook dat je meer dan voldoende warme dranken voorziet (thee, koffie, soep, bouillon).
In warme streken is warm blijven geen probleem en je hebt dan ook minder calorieën nodig. In dat geval kan je je permitteren om in verhouding minder brick-C-rantsoenen mee te nemen en meer lichte A-rantsoenen. Hou er dan wel rekening mee dat je door het zweten veel zout verliest en dat je dit moet aanvullen. Isotone sportdranken zijn dan een perfecte oplossing. Deze kan je gemakkelijk in poedervorm kopen, die je kan oplossen in water.
In Zweden weet je niet altijd met welke weersomstandigheden je moet rekening houden. Meestal is het weer er vergelijkbaar met België. Maar af en toe kunnen er een paar koude dagen tussen zitten. Voor een kanotocht in Zweden in juli of augustus voorzie ik een ‘normale’ mix, maar zorg ik voor voldoende warme dranken voor het geval het toch een keertje extra koud en nat wordt.
Zodra je je bricks hebt samengesteld, moet je ze goed verpakken. Verpak alle individuele items in plastic huishoudzakjes en sluit deze goed. Persoonlijk heb ik een goedkoop toestel om huishoudzakjes vacuum te trekken en dicht te smelten. Dit voldoet al vele jaren bij het samenstellen van mijn ‘bricks’. Plaats dan alle individuele zakjes in een grotere zak per brick en trek ook deze vacuum. Noteer duidelijk A, B of C zodat je van elk pak weet om welk soort pakket het gaat.
Iedereen heeft natuurlijk zijn manier en zijn voorkeuren. De ‘brick’-methode werkt al zowat 30 jaar perfect voor mij voor het samenstellen van een aangenaam en uitgebalanceerd voedselpakket voor meerdaagse trektochten, ongeacht of dit een wandeltocht of een kanotocht is. Tijdens een kanotocht in Zweden moet je je weinig zorgen maken over volume en gewicht. Geniet er dan ook van en maak van elke maaltijd een culinair hoogtepunt onder de gegeven omstandigheden.
Aanvullen uit de natuur
Als je het iets avontuurlijker wil maken, kan je je voedselpakketten ook aanvullen met voedsel uit de natuur. Dat kan gaan van planten, noten en bessen tot vissen. Jagen zal in principe niet tot de mogelijkheid behoren, zowel wat de praktische kant als de legale kant betreft. Vissen behoort zeker tot de mogelijkheden. Je hebt er wel een visvergunning of ‘Fiskekort’ voor nodig, die je voor een bepaald aantal dagen kan kopen. Hou er echter rekening mee dat je de wateren niet kent en niet vertrouwd bent met de vissoorten die er te vinden zijn en hoe je deze kan verschalken. Naar mijn weten zit er baars, snoek, snoekbaars, zalm, zalmforel en witvis op de Zweedse meren waar je met Drakkar vertoeft. Het is fijn als je je maaltijd kan aanvullen met een vers gevangen vis, maar reken er niet op dat je tien dagen elke dag verse vis voor jou en je gezelschap gaat vangen. Ik ken genoeg mensen die er nog nooit een vis een de haak hebben geslagen. Beschouw het als een leuke aanvulling maar stel er niet je rantsoenen op af. Wat planten, noten en bessen betreft moet je wel weten wat er in de natuur te vinden is, wat er eetbaar is en hoe je dat het best kan verwerken in je maaltijden.
Er zijn heel wat eetbare planten die bovendien voedzaam zijn, maar tenzij je eerder op die manier van het land geleefd hebt en ervaring hebt, zou ik er niet teveel op rekenen. Wil je dat toch gaan doen, volg dan eerst een cursus die hierop gericht is. Onze Survival en Bushcraft formule in Zweden is hiervoor een prima gelegenheid.